Rosa dos Ventos

Un ramo de rosas na mesa era o sinal e a vella cafetería o lugar, pero a pesares de ter a certeza de que necesitaba dar aquel paso, nin o fresco recendo das rosas nin a familiaridade do café lograban afastar do seu corpo a sensación de estar a cometer un erro. Os grolos de café alternaban pensamentos dicotómicos, xustapostos. Eran o valado que separaba a idea revestida de medo que case o impulsaba a fuxir correndo daquel suoroso padecemento, do pensamento de que era un acerto facer aquilo porque aos seus anos xa non tiña moito máis que esperar da vida e das mulleres.

Nunca fora un home afortunado no referido ás mulleres e empezaba a perder a esperanza agora que achegábase lentamente o horizonte dos cincuenta. Dúas parellas máis ou menos estables e unha voda que lle deixou un balance de catro ou cinco anos bos, outros tantos de discusións e amarguras, e dous fillos que apenas pasaban un par de meses ao ano co pai, pero iso non quería dicir que fora un home triste e aburrido, máis ben o contrario, posto que aprendera dende ben neno a cultivar a felicidade nas pequenas cousas, nos momentos máis sinxelos e irrepetibles.

Atopaba alegría e felicidade en preparar comidas ou ceas para amigos, no cheiro do café nesa vella cafetería, en pasar as tardes lendo un libro sentado na solaina do salón da súa casa para atoparse de súpeto lendo ca vermella luz do solpor ou pasando o domingo no monte co seu can e a súa benquerida cámara fotográfica arroupado polo cheiro a terra mollada que tanto lle gustaba. Tiña tendencia á melancolía e esa tendencia súa facíalle percibir con máis forza a súa soidade, polo que cada certo tempo enfocaba os seus esforzos e o seu tempo en atopar unha muller ca que compartir esas pequenas felicidades.

En outros tempos chamaba a algún vello amigo sempre disposto para a esmorga e os dous asaltaban os locais do Casco Vello tras un espiritualizante precalentamento a base de viños e licor café por tabernas das que case coñecían cada pedra. Eses tempos quedaran atrás, os vellos amigos que non casaran xa non vivían na cidade ou desapareceran por completo da súa vida, polo que ante a súa última etapa melancólica exerceu de improvisado doutor do seu propio corazón e receitouse novas menciñas máis acordes cos novos tempos modernos. E así, el, nado home analóxico nos tempos de Franco cando o máis electrónico que un neno podía chegar a coñecer era un Tren Payá, tirouse de cabeza pero con manguitos e gorro ao océano virtual, e durante un certo tempo a fonte das súas pequenas alegrías foi a adquisición da competencia necesaria para transformarse nun auténtico home dixital.

Teimudo como era non tardou en mercar un portátil, obrigado compañeiro alí a onde ía, e pronto enriqueceu o seu vocabulario con novas modernidades de orixe anglosaxona como “memoria RAM”, “web”, “wi-fi” e moitas outras; abriu contas de correos, contas en páxinas sociais, en páxinas de fotografía, ata considerou seriamente facer o seu propio blog; e cando por fin entendeu que informatizárase nun nivel aceptable para un home da súa idade, deu o paso definitivo e comezou a buscar nas páxinas de encontros por internet.

Tras varios intentos errados coñeceu a Rosa dos Ventos. “Apaixoada, namorada da vida e dos solpores, non agardo atopar nin un Brad Pit nin ao amor da miña vida, tan só un alma amiga que me axude a afastar algo de soidade da miña casa. Se non buscas unicamente unha boneca de feiticeiras curvas ao mellor enfeitízate a miña persoa. Atrévete”. Detrás daquela declaración de intencións había unha muller tímida que, fisicamente, non tiña nada de especial agás un soriso misterioso que só descobreu cando por fin deron o paso de falar, torpemente ao principio, pola webcam, outra das palabras do novo vocabulario dixital recentemente adquiridas.

Atreveuse e aos poucos días xa estaba enganchado das súas conversas áxiles, apaixoadas, intelixentes… divertidas, da comodidade de estar cunha muller que nunca lle esixía nada, porque as cousas xurdían con naturalidade, sen presas, enfeitizado literalmente dunha rosa que non esperaba atopar, un rosa que estaba a sementar nel sementes das que sentía agromar sensacións que tempo atrás dera por perdidas.

E ela? Que sentía a pequena Rosiña por el? Pasaban os días pegados o un ao outro, separados nada máis que polo incontable baleiro tecnolóxico, case xuntos sen estar realmente xuntos. Deixaban a cámara posta mentres facían as tarefas das casa, falábanse na distancia dos seus fogares e a simbiose virtual chegou ao grado de comer e cear xuntos. Acompañados na soidade mutua das súas vidas. Cada día sentíase máis e máis atraído por ela pero a mesma dúbida asaltáballe continuamente: e ela? Que sentía ela? El debullaba as palabras de Rosa tratando de atopar o corazón da mazaroca pero no canto de millo tan só atopaba capas e máis capas de cebola e uns días estaba convencido de que os sentimentos dela eran parellos aos seus e outros recoñecía, desgustado, que ela só buscaba unha amizade.

Con todo, entre eles apenas coñecíanse o nome, e por non saber, non sabían nin a cidade onde vivía o outro, e por iso un día, sorprendéronse cando el comentou que o parque polo que lle encantaba pasear antigamente fora un cemiterio e ela, entusiasmada, cos ollos completamente abertos, preguntoulle se non se chamaría o Parque de Bonaval… “Claro, coñécelo?” contestou el, “Home, como que son veciña túa!”.

A consecuencia foi inevitable, porque ese coñecemento foi un punto de non retorno para os dous. Tiñan que coñecerse en persoa. O venres, na céntrica cafetería da que el era asiduo cliente e por aquelo de que a xente na realidade cambia moito el levaría un ramo de rosas.

E alí estaba el, suando como un adolescente, agardando por aquela muller coñecida e descoñecida mentres trataba de dicirse entre unha deshonrosa fuxida a tempo ou un honroso encontro que terminase definitivamente con aquela marabillosa e virtual relación. Que prato prefería?, de prato principal encontro final máis, de sobremesa, atoparse con que a Rosa dos Ventos virtual non tiña nada que ver ca real? ou pasar do prato principal e quedarse co segundo, unha longa, feliz pero insulsa relación por internet con alguén que nunca sabería si era real ou non?

Pero ela retrasábase.

De súpeto a camareira, ca que tiña moita confianza, achegouse a el. “Mira, unha muller acaba de darme isto para ti” e deixoulle unha folla de papel dobrada na mesa. Era dela.

“Querido, debo pedirche desculpas. Son unha covarde, pero é que non podo facer isto. Prefiro manter a ilusión de que a ti e a min, xuntos, iríanos moi ben a que polo feito de nos coñecer en persoa vaiamos afastándonos así poucos, emporcallando a lembranza dos bos tempos que pasamos cando só había entre os dous unha pantalla de ordenador. Sei que son unha ilusa. Non quero ser outra cousa. Non te esquecerei nunca e espero que ti non o fagas: gardarei na miña memoria os bos recordos de algo que non existiu, de algo que non foi emporcallado polo lado escuro do ser humano. Ata sempre.

Rosa dos Ventos”

Gatiños fotocall

O outro día fóiseme a cabeza, agarrei a cámara e púxenme a tirar fotos dos gatos como un tolo, e eles, non sei que lles deu que puséronxe a posar diante do obxectivo como se estivesen a saber o que facían. En especial a pequena, Poporrocha que dedicoume unhas poses espectaculares. En realidade a cousa tiña que ver máis con que a ela apetecíalle rasca-lo lombo no cemento, no canto de posar para min elegantemente, pero eu aproveitei e tirei unhas instantáneas que nin que fóra unha modelo de pasarela.

O primeiro en pasar polo meu estudo fotográfico móbil, foi Mecha, que o pillei durmindo o soño primeiro, e o segundo e o terceiro, na mesa do taller. El, testán como é, fíxome caso un ratiño pero rápido esquenceuse de min e concentrouse de novo na soneca mentras eu seguía, ante a súa indeferente presenza, ca miña sesión fotográfica.

No xardín foi onde atopei a Popo. A que parecera que está a facelo aposta? Teño visto posar modelos  con moita menos naturalidade.

Moqui tampouco quiso perder a festa. Tirou no chan diante miña e  deixouse levar polo pracer de acicalarse ao sol. Como decindo, aquí estou eu, o primeiro gato da casa… se lle fas caso a ela faimo a min tamén e xa verás como sei posar tan ben como a compañeira.

Pero a Popo debeu darlle un ataque de ciumes que non tardou en porse diante do obxectivo. Ela era a diva e ningún gato peludo iba a impedirlle ser o centro de antención da tarde.

Ao final, Moqui fixo un par de mimos e non puiden resistir o encanto de tirarlle máis fotos, polo que Poporrocha, con aires de panteira, pasou de min, de Moqui e da cámara, como decíndome que si só lle prestaba atención ao Moqui era porque eu tiña fotos dabondo dela e que si quería tirarlle máis, xa podía chorar que non iba a volver a posar para min. Dígovos unha cousa… é pequena pero ten un caracter que mete medo.

Os mercaderes do templo

Evanxeo segundo San Juan (Juan 2, 13-22)

13 Achegábase a Pascua dos xudeus e Jesús subiu a Xerusalén.
14 E atopou no Templo aos vendedores de bois, ovellas e pombas, e aos cambistas nos seus postos.
15 Facendo un látigo con cordas, botou a todos fose do Templo, coas ovellas e os bois; espallou o diñeiro dos cambistas e envorcoulles as mesas;
16 e dixo aos que vendían pombas: Quitade isto de aquí. Non fagades da Casa do meu Pai unha casa de mercado.

Abraiados quedades algúns ao ver que comezo esta entrada do meu blog cunha cita bíblica… pero non vos asustedes, aínda non pasei ao lado tenebroso. Todo ten a súa explicación, esta é a semana grande das xuventudes católicas do mundo grande e libre en Madrid e quero sumar a miña ás múltiples críticas que recibe tan magno e piadoso evento.

Estamos ante un acto de inmensa hipocresía. A Igrexa Católica, a de Cáritas Interparroquial e a de “axudar aos necesitados”, despilfarra millóns ca axuda desinteresada dos governos estatal, autonómico e local, institucións e empresas (interesadas), mentras no corno de África morren 7,4 persoas  mairoes de 5 anos por cada 10000 ao día e os 13 nenos menores de 5 anos por cada 10000 ao día.

No evento este de Madrid espérase a entre 1 e 2 millóns de persoas… non sei o gasto por cada unha destas persoas, pero imaxinemos que custa 1 € por cada unha… o custe sería de entre 1 e 2 millóns de euros… obviamente é moitísimo maior porque teño lido en algures que ven xente ata da Illa de Pascua! Imaxinades o que pode custar viaxar dende alí ata Madrid! De seguro que de Somalia ou de Eritrea non ven ninguén.

Creo que os datos están claros. Por moito que se financie esta inmensa trapallada cos cartos do peto dos asistentes, o custe é xigantesco. E a iso hai que engadir os custes non contemplados, claro: a cesión de espazos por parte do estado, os soldos a celadores de colexios, a operarios de limpeza, a policía… a parte financiada por empresas privadas… os descontos que se lles aplican aos pelegríns e que tamén son gastos porque son ingresos que se perden… o que quero dicir é algo que todos sabemos: si todos eses cartos foran destinados ao corno de África, nun mes acabaríase ca ambruna…

Que os asistentes fagan unha doazón para África non deixa de ser un grande insulto cando nesta gran farsa vaise gastar moitísimo máis.

O que máis noxo me da é que aínda por riba, a dereita máis rancia e as altas institucións eclesiásticas españolas traten de vendernos que estas xornadas van ter unha grande repercusión económica… vamos, que só lles falta dicir que facer as xornadas vai sacarnos da crise. Que é entón a igrexa católica e apostólica? Outro espectáculo mediático máis como cando ven a dar un concerto Lady Gaga? Que é o que queren os xefazos do Vaticano, salvar as nosas almas ou encher os seus petos?

Porque cando fan apoloxía dos beneficios económicos que producen os seus grandes actos relisioxos (como a visita do Papa a Santiago do ano pasado) eu só podo pensar nese párrafo do Novo Testamento que puxen arriba e que na igrexa católica deberían deixar de ser unha panda de hipócritas: tratan de vender unha moral, unha ética, que destroza as vidas de moita xente, que enfrenta aos humáns entre si, cando detrás de todo iso agóchase unha panda de cambistas neoliberais que especulan cos soños de salvación dos pobres e incultos povoadores deste gran de po que é a terra.

Non hai nada peor que aquel que oculta a súa máis absoluta ruindade baixo un manto de bondade e rectitude.

E que pasa comigo, diredes algúns… criticas a igrexa pola que casaches! Ben, para min has tradicións son importante, pero o certo é que síntome así:

Por certo, dúas cousas máis. Por máis que busquei non fun quen de atopar na rede unha versión da Biblia ou do Novo Testamento en galego. E se queredes informarvos con profundidade de que son en realidade as JMJ, visitade estes enlaces:

Os chollos dos pelegríns

O menú do Papa

O secuestro escolar do JMJ

Treixadura en Caldas de Reis

Nestes tempos inconcongruentes de concellais de Cultura incultos e anticultura propia é necesario ter un forte compromiso na defensa do que é noso: a nosa lingua, as nosas músicas, os nosos bailes e os nosos artistas e pensadores en xeral. Vai defender a nosa cultura galega un valencián? Non, aínda que ben certo é que en moitos casos vaina apreciar máis que moitos que se din galegos, concellais de Cultura herculíneas incluidas.

É por iso que eu berro este chamamento que espero que chegue a moitos oídos: o día 15, véspera da festividade de San Roque, tocará, as 21:30 horas na Alameda (ou Carballeira) de Caldas de Rei, Pontevedra, un dos mellores e máis recoñecidos grupos tradicionais da nosa terra… TREIXADURA.

Moitos son os motivos para ir ver este concerto.

Por un lado que presentan novo disco, “Esa si que é muiñada”. Deste traballo teño escoitado que é bo pero que non está ao nivel do anterior. Certamente, o anterior disco deixou o listón ben alto, pero teño que dicir que dende que mercamos o disco Lupiña e mais eu témolo escoitado unha chea de veces e, sinceiramente, na nosa humilde opinión, este é o mellor disco dos catro…

Practicamente é o concerto de presentación do disco xa que para o luns só terán dados dous concertos, a véspera do 25 de xullo para a TVG e mañá en Rábade. A crise e o baixo nivel cultural dos nosos concellais teñen producido esta nefasta e inesperada consecuencia: Treixadura, como outros moitos grupos galegos, non son contratados para as festas do verán dos concellos galegos.

E xa por último o motivo do que falaba ao principio… a defensa da nosa cultura… demostrar que somo moitos, lexións, unha marea branquiazul… que as persoas que realmente amamos a nosa cultura podemos encher a carballeira de Caldas de xente e de sá festa tradicional.

Veña, gustaríame vervos a todos alí o luns, gustaríame que lográsemos facer unha festa como aquela vez que Treixadura tocou na Reconquista en Vigo, con moitas rodas de bailaríns, co público emocionado cantando xuntos Fisterra.

´Vémonos o luns!!

Reportaxe Treixadura from Casa de Tolos on Vimeo.

Concellala demasiado poco gallega

Eu, como a concelleira de cultura de A Coruña, tampouco entendo á certa xente cando fala, en especial á esa mesma muller.











Xa sabedes que esta edil ven de facer unhas declaracións ao xornal O Ideal Galego un tando peculiares:

"¿Hay que potenciar que venga gente de fuera por eventos culturales?
—Esto es algo importantísimo. Hasta ahora se estuvieron programando cosas demasiado gallegas. Yo creo que se debe ofertar cosas de aquí, evidentemente, pero también programar otras cosas. Lo importante es que para que te interese la cultura tienes que entenderla, y tiene que estar en un idioma que entiendas."

Que significa "cousas demasiado galegas"? Que é ser demasiado galego? Os pementos de padrón son demasiado galegos? Ou o polvo á feira? Tratade de imaxinar que en Sevilla na Feira de Abril ao concellal de cultura se lle ocorre dicir que "Ata agora estivéronse programando cousas demasiado flamencas"... a que sería ridículo? Digo eu... se os concellos galegos non promocionan ante os turistas a cultura galega... quen a vai promocionar?

Supoño que hai de todo, pero penso eu que xustamente cando un viaxa é para coñecer cousas novas, non para ver o mesmo que ve todos os días. Para iso queda na casa. Por exemplo, como cando nos fomos a Estambul... non buscabamos cultura española, se non cultura turca... sería ridículo.

E logo está esa tonta xustificación de que hai que escoitar música en castelán para entendela... iso que quere dicir entón que o concello coruñés non vai traer a ningún grupo extranxeiro? Entón... porque tocaron Motorhead fai nada? Iso quere dicir que xa non van facer nunca máis o Festival Mozart, festival onde todo o que se canta está en Alemán, Italiano ou Latín?

Claro que tamén pode ser que eu non me entere de nada e que os coruñeses e todos os visitantes de A Coruña sexan superdotados e que saiban falar inglés, alemán, francés, italiano, latín e esperanto. A mágoa é que non saiban falar galego...

O peor de todo isto non é que estas declaracións sexan parvadas nin que sexan un insulto a intelixencia dos galegos e a nosa cultura (que si que o é, claro). O peor é que isto ven a demostrar que calquera pode ser político e chegar a ter un cargo. Un político debería actuar sempre con respecto, medindo as súas palabras e falando con seriedade. Un político nunca debería decir o primeiro que se lle ven á cabeza. Pero declaracións como as desta muller veñen a demostrar que non é así, que os políticos non chegan a ser políticos pola súa valía, que en políca o máis parvo fai avións.

Por iso, eu, dende o meu modesto blog non pido a rectificación, pido directamente a dimisión desta señora que está claro que non vale para este cargo. Quédalle grande. É un insulto ter xente como esta nun cargo público.

Remato ca miña aportación "#cosasdemasiadogalegas": por favor, pídolle un pouco de sentidiño aos políticos, e que a xente que se presente aos cargos públicos teña un mínimo de preparación. Poderá ser?

O pai de Ramiro

Ramiro tiña moi mal durmir aqueles días. No traballo as cousas andaban atravesadas, as cousas non ían ben e todos tiñan o medo no cu… xa non se contrataban traballadores por obra e os que estaban fixos acumulaban horas extra que fai un ano eran pagadas moi ben. E logo estaba a súa parella que levaba uns días perdida en mundos dos que non lle quería falar, sabía que algo lle romía por dentro e Ramiro, con aquela tendencia súa a esaxeración de calquer problema, xa imaxinaba o peor. “Vaime dar a patada no cu”.
Ramiro tiña moi mal durmir aqueles días pero non era nin por mor do seu traballo nin pola súa parella… era polo seu pai. O pai de Ramiro non era un neno pero tampouco un vello. Xa facía cinco anos que xubilara pero, ao contrario de moitos xubilados que ían amurchando aos poucos, o vello parecía cada vez máis novo… ás portas dos 71 anos asemellaba cumprir polo aniversario un ou dous anos menos. Todos os días ía camiñar varios kilómetros ou daba un paseo en bici ca dona,  facía as cousas da horta e traballaba nas árbores do xardín. Tiñan repartidas as tarefas da casa: ela pranchaba e lavaba e el cociñaba e recollía. Ela limpaba unha metade da casa e el a outra.
E ía a clases de baile tradicional, ás reunións na Asociación de Veciños, a pintura… O pai de Ramiro dicía que era pola muller, que o facía sentirse como un rapaz novo.
“Sempre foi así, e sempre será” pensaba Ramiro. E esa era a raiceira de todo o problema nocturno de Ramiro: o pai non tiña parada e sendo como era, un día acordou facer unha ruta de sendeirismo polo Courel cunha asociación de camiñantes da localidade e subindo unhas pedras caeu e rompeu a perna. “Nada grave” pensaba Ramiro, que a pesares dos anos que tiña o pai, apenas un par de meses de recuperación e logo rehabilitación. Estaba feito de boa madeira.
O malo era que para non forzar moito a perna lesionada o médico aconsellou o uso temporal dun andador. Maldito o día pensaba ás veces Ramiro. “Mire Ramiro, seu pai curou moi ben, pero si volve a caer antes que a rotura peche de todo pode ser terrible, será moito peor. Así que é mellor que durante un tempo use un andador. Non forzará tanto a perna mala e ademais estará seguro” díxolle o médico. Automáticamente a súa teima a esaxerar todo fixo daquela cousiña unha inmensa bola de neve que non deixaba de dar voltas na cabeciña, de medrar.
As primeiras noites co pai de Ramiro de volta na casa foron tranquiliñas, pero entón un día espertou por un berro da súa nai. Foi correndo a xunta deles co corazón aínda a saltos no peito e achou ao seu pai saíndo da habitación co andador e a súa nai que lle preguntaba que a onde ía a esas horas, que volvera para cama.
Aquilo converteuse na rutina nocturna. O pai de Ramiro erquíase todas as noites e poñíase a pasear polo corredor da casa. Unhas veces ía simplemente á cociña a beber auga ou ao baño, pero as máis poñíase a pasear dun lado ao outro da casa, que non lle entraba o soño, e non había xeito de facelo voltar á cama. Como consecuencia Ramiro non durmía. Todas as noites espertaba de socate por un pesadelo no que o pai caía indo á cociña e rumpía non só de novo a perna se non tamén a cadeira. Logo escoitaba o lixeiro roce do andador polo corredor sen alfombras, roce, o pai movía un pe, roce, movía o andador, roce, movía o outro pe, e así durante unha hora ou dúas, e xa non era quen de durmir.
Os nervios de Ramiro ían en aumento, porque sabía que un día ía pasar algo grave. E pasou… máis ou menos. Unha noite Ramiro espertou de novo polo seu recorrente pesadelo pero a diferencia de outras noites, non escoitou o roce do andador.
Se cadra aínda máis asustado, ergueuse e foi mirar de primeiras á cociña e logo ao baño. A sorpresa que levou foi maior que o susto anterior: no baño estaba o andador pero non o seu pai. Un arrepío percorreulle o corpo enteiriño… “E si agora lle daba por pasearse sen o andador por que xa se miraba seguro?” E mentras facía o camiño ata a habitación dos seus pais  a cabeza non lle tiña parada… “este home vai acabar comigo, agora sí que a fixemos boa, seguro que cae e rompe a cabeza… desgraciadiño de min!”
Diante da porta parou e respirou tres veces. Tomara unha decisión. Tiña que botarlle unha boa bronca ao seu pai, ou empezaba a facer o que lle dicían ou acababa por un tempo nunha residencia, que así non podían estar. E entón, ao entrar, toda a carraxe, todas as teimas, toda a falta de soño que acumularan, as lágrimas que a piques estaban de saír, marcháronse nunha carcaxada que non puido conter: alí estaba o toalleiro, ao lado da cama, xusto onde o pai de Ramiro debería ter deixado o andador se este non quedara no baño.
Cando volveu a súa habitación, despois de rir a cachóns e de facerlle el e a súa nai unhas boas brincadeiras ao seu pai, quedou rendido. A mañá seguinte volveron as brincadeiras e os risos, e como non, testán como era, o ofendemento simulado do pai e as súas explicacións peregrinas. Era normal que confundira o andador co toalleiro porque non encendera a luz do baño. E Ramiro que non podía parar de rir.
Un día despois, no almorzo, decatouse de que levaba dúas noites durmindo sen espertar e entón empezou a ser consciente de que o regato volvía á súa canle. Entón lembrou... que onte, na oficina, pasara a mañá cun sorriso de orella a orella, e que pola tarde, cando quedou ca moza e lle contou o que acontecera os dous botaron rindo un bo rato. Que logo ela suspiraraou e mirouno aos ollos. “Sabes que levo uns días como ausente, non? E que quero pedirche unha cosa pero non dou atopado o atrevemento… a cousa é… gustaríame que casáramos…”

Segundo día en Estambul (1)

Non vos falei do almorzo turco. É un almorzo abundante, tanto como o almorzo continental inglés, pero moito máis saudable. Leva te (como non), aceitunas negras e verdes, tomates cherry, pepino, queixo feta, uns fiambres e salchichas que supoño non estaban feitos de porco, e unhas cousas que se chaman sigara böreği (lese sigara boereei) que son como empanadillas recheas de queixo feta pero feitas con pasta filo. Que cousa máis rica… a ver si as fago un día de estos que non son difíciles de facer.

Ese día, sábado, decidimos visita-lo Pazo Topkapi, que é o pazo onde residía o poder otomano que dominaba Turquía, Grecia, Persia, Palestina, Grecia e gran parte do leste de Europa. Era a residencia do Sultán, do seu Harén, e de toda a corte e do governo. O seu nome significa “Pazo da Porta dos Cañóns”.

A entrada principal está xusto detrás de Santa Sofía. É a Porta Imperial. Dende ela tomei estas dúas fermosas imaxes da Mezquita Azul e de Santa Sofía.

O pazo está nun cabo entre o Mar de Mármara e o Corno de Ouro, estratéxicamente situado para controla-lo acceso ao estreito do Bósforo e para contro-la cidade. Mirade a maqueta do pazo que hai á entrada. Foi mandado construir polo sultán Mehmet II aos poucos anos de conquistar Estambul e ocupaba unha superficie de 700000 m².

O pazo ten catro patios e cada patio separado do outro. O primeiro é o máis grande e o máis exterior. Era un gran parque público de acceso libre e nel está agora o Museo Arqueolóxico. Logo pasas a Porta do Saúdo e entras no segundo patio que era onde se facían as celebracións e as recepcións as que asistía o sultán. Era un patio semipúblio e só se entraba nel en contadas ocasións. O sultán sentaba no seu impresionante trono de ouro e esmeraldas xusto na entrada ao seguinte patio, o terceiro, o primeiro dos dous patios interiores do pazo. Neste patio tamén estaban as cociñas, os salóns onde se reunía o consello do sultán e a entrada ao Harén.

O Harén, en contra da crenza popular occidental, era principalmente a residencia das mulleres da familia do sultán. Alí vivían a nai do sultán, as esposas, as fillas e os fillos do sultán. E como non as concubinas e as escravas ao servizo de toda esta estructura. Os únicos homes que podían entrar nel eran o propio sultán e os seus fillos. As escravas eran traídas de todos os rincóns do mundo pero nunca eran de orixe musulmán porque o Corán prohibe a escravitude dos creentes. A estructura era moi simple: toda muller do Harén era unha odalisca, agás as 4 mulleres do sultán. As mulleres entraban no Harén como escravas ao servizo de outras mulleres e da familia do sultán. Se tiñan cualidades (fermosura, intelixencia, etc) eran seleccionadas e adiestradas e pasaban a ser alumnas da escola do harén: aprendían artes e idiomas, e podían acabar por ser esposas de funcionarios ou oficiais.

Cando remataban os estudos pasaban a ser “diplomadas” e se eran consideradas interesantes para o sultán entón eran “observadas”.

Logo podían ser seleccionadas para ser concubinas do sultán, e se tiñan un fillo do sultán entón chegaban a ser unha das esposas. Normalmente o sultán tiña 4 pero podían chegar a ser 8. Moitas delas tamén podían chegar a ser funcionarios do harén e cobrar impresionantes soldos do sultanato.

A partires deste punto pasaban a formar parte da familia do sultán:

• Haseki Kadin, as nais das fillas do sultán.
• Haseki Sultán, as nais dos fillos do sultán, e polo tanto dos pretendentes ao sultanato.
• Esposas do sultán.
• Baš Haseki, a nai do herdeiro declarado, a primeira esposa.
• Sultana Valide, a nai do sultán.

Supoño que a estructura sería máis complicada que todo isto e que contar todo o que imaxino e todo o que lin levaría entradas e entradas no blog así que só vou engadir unha cousa máis: imaxinade os xogos de poder que habería alí dentro. As escravas querendo ser odaliscas, as odaliscas querendo ser concuvinas e as nais de fillos do sultán facendo todo o posible para que o seu fillo fora o herdeiro…

Aínda así pensade en dúas cousas: aquel era un mundo pecho, do que só podías sair se lograbas chegar a alumna da escola. E aínda así, o harén tiña un grande poder no exterior.

A entrada, digamos, principal era polo corredor e o patio dos Eunucos Negros. Ese día descubremos que o sultán tiña tanto eunucos negros como brancos pero só había dos primeiros ao servicio do Harén. Imaxinades por que? Si, xustamente… era unha salvagarda… un seguro por si algún eunuco quedaba sin castrar e cometía o erro de aproveitarse das mulleres do Harén: se unha prisioneira quedaba preñada e o neno era branco só podería ser do sultán ou dun fillo. Pero si o neno era negro… entón desatábase a caza do eunuco completo e pobre do escravo que estivese sen castrar… máis lle valía coller as tesouras canto antes…

A sala de entrada tiña un estrado que usaba o sultán para entrar no harem a cabalo e baixarse sen perder un chisco da súa honrabilidade e superiorirade... outro privilexio do sultán: o único home que podía entrar a cabalo no harén. Logo dela ven o patio dos eunucos negros e as habitacións destes escravos do harén.

O Harén non é máis que unha serie de edificios adosados e formando patios, cun montón de corredores polos que o sultán ía e viña ao seu antollo. Máis de 300 habitacións, 9 baños turcos, 2 mezquitas, un hospital e unha lavandería. Habitacións das mulleres, habitacións do sultán e dos seus fillos, salas para xogos, para reunións... todo cunha estructura orientada a promover un desexo moi forte... o desexo de chegar a ser a muller con máis poder do sultán... a valida do sultán... a nai do sultán.

Así a primeira parte que visitamos foi a zona onde estaban as concubinas. Tiñan un pequeno e estreito do que lembro que nos chamou moito a atención os murais que decoraban as salas... murais de imaxes campestres. Na vida da maior parte daquelas mulleres seguro que eran as únicas imaxes de espazos libres que miraban en anos. Pregúntome si algunha delas chegaría a aceptar que aquela vida chea de luxos e privilexios pero soterrada nos muros do harem chegaría a compensar a perda de toda liberdade.

Claro que de seguro que para chegar a ser concubinas, na súa anterior vida de escravas había un momento no que aceptaban a súa escravitude e queimaban a súa rebeldía e era xusto ahí cando empezaba a xogar aos xogos de poder e empezaba a soñar co día en que chegarían a ser concuvinas e o día en que lle daban un fillo o sultán e logo soñaban que ese neno chegaba a ser o herdeiro do sultanato e elas as validas con tanto poder como para construir mezquitas.

O certo é que naquela visita, nun día gris, frío e chuvioso, mirando as habitacións valeiras de mobles, de vida, de calor costounos bastante imaxinar a opulencia e a riqueza da vida dentro do harem. En xeral deunos unha impresión bastante pobre ata que chegamos ás habitacións do Sultán agás por un detalle... as chemineas!

Un, na súa fantasía de mil e unha noite aderezada pola peculiar visión do mundo árabe da meca do cine, imaxinaba Estambul como un paraíso subtropical. Pero o certo é que o inverno nese pazo debía ser atroz: Estambul está desprotexida das masas de aire siberián e polo tanto é unha cidade na que son normais as nevadas. E é por iso que todo o pazo está cheo dunhas impresionantes chemineas de cobre ou de manpostería recoberta de azulexos e de xigantescos braseiros como o que se ve na seguinte foto dos Pabellóns Xemelgos.

Xa vos contei antes que a visita empezou a mostrar a opulencia do harén ao chegar as habitacións do sultán. Fermosos azulexos de Iznik, paredes e teitos luxosamente pintados, sempre con motivos vexetais e cores vivas mesturadas con patina de ouro, vidrieiras, madeiras finamente elaboradas... un bo exemplo é o teito das habitacións principais dos pabellóns xemelgos. Tentade imaxinar esta habitación chea de vida, na realidade diaria dun harén cheo de xente.

A ruta que se sigue é máis ou menos un exemplo da pirámide de poder do harén. Da zona dos eunucos negros á zona das concubinas. Logo pasamos ás habitacións da Sultana Valide, co xeu magnífico patio. Seguindo o corredor que o sultán usaba para visitar á súa nai, pasamos á parte do propio sultán, ca súa lusoxa habitación con dúas xigantescas camas con dosel engalanado en ouro e unha inmensa chimenea de cobre, o comedor e unha fermosa biblioteca na que non poidemos entrar... a punta da pirámide e de ahí outra vez para abaixo... a área dos fillos do sultán (os pabellóns xemelgos), e, finalmente, a parte adicada ás favoritas, as catro mulleres do sultán, un edificio que daba a un patio aberto con vistas a Estambul. Supoño que este feito é demostración de poder... ou recompensa polo estatus adquirido... a área do sultán está nunha esquiniña do harén, totalmente exterior, fortemente iluminada pola luz diurna incluso en aquel invernal día.

Non quería por tantas fotos desta parte da visita pero penso que non hai mellor xeito de mostrarvos a grandeza desta parte harén se non é visualmente.

Xa vos dixen antes que o patio das favoritas é exterior. Ábrese ao souto, onde vese claramente que están os baños principais do harén e a unha inmensa piscina ao aire libre.

Esta é prácticamente a parte final da visita: logo está o Corredor de Ouro, chamado así porque parece ser que o sután tiráballe moedas ás concubinas neste sitio, outra vez o Patio da Valida e a saída ao inverno turco no terceiro patio.

Sinceiramente, a visita é moi interesante pero un, que non é parvo decátase de que non temos visto máis que unha pequena parte do harén. Como moito un cuarto ou incluso moito menos.